Kasteel van Poeke - Geschiedenis

1139 – “Poca”

Het is niet geweten wanneer op de oevers van de Poekebeek een nederzetting ontstond, maar de eerste vermeldingen van ‘Poca’ (de vroegere naam van Poeke) dateren uit de 12de eeuw. Het staat vast dat er toen een omwalde woning stond op de plek waar we nu het zalmrode kasteel vinden.

1382 - De strijd tussen Lodewijk van Male en de Gentenaars

In 1382 speelde de burcht een belangrijke rol speelde in het conflict dat uitbrak tussen de stad Gent en graaf Lodewijk van Male. De burcht van Poeke werd ingenomen door de Gentenaars. Eulaard II van Poeke sneuvelde datzelfde jaar toen hij aan het hoofd van de grafelijke troepen op het Beverhoutsveld de opmars van de Gentse milities probeerde tegen te houden.

1452 – Nieuwe Gentse opstand en de verwoesting van de burcht

In 1452 volgde een nieuwe Gentse opstand, deze keer tegen Filips de Goede, hertog van Bourgondië. De burcht van Poeke werd door de Gentenaren ingenomen maar amper een jaar later werd de burcht bestormd en weer ingenomen door de troepen van de hertog. De Gentenaren die nog in de burcht aanwezig waren werden opgeknoopt en de burcht werd verwoest en niet meer opnieuw opgebouwd.

1597 – Een nieuw kasteel in Poeke

Na een eeuw van verval en verschillende eigenaars, kom het domein in 1597 in handen kwam van Jean de Preudhomme uit Rijsel. Helaas slaat enkele maanden later het noodlot toe: Jean de Preudhomme overlijdt. Zijn zoon Jean-Baptist wordt eigenaar en start stilaan aan het bouwen van een kasteel, boven op de overblijfselen van de verwoeste burcht. Volgens oude kaarten was het resultaat een zeshoekige waterburcht met ophaalbrug. Op de binnenplaats zou een donjon hebben gestaan (versterkte woontoren).

1748 – Renovaties: van waterburcht tot U-vormig kasteel

De kleinzoon van Jean-Baptist, Charles Florent, doet ingrijpende renovaties aan de waterburcht, zowel binnen als buiten. Tussen 1748 en 1752 werden er maar liefst 300.000 bakstenen aangevoerd. Toen de werken in 1752 op hun einde liepen, was het uitzicht van het kasteel grondig gewijzigd. Zo liet hij van de waterburcht een U-vormig kasteel maken. De voorgevel van het 18de-eeuws kasteel werd uitgevoerd in Lodewijk XVde-stijl. De ingang was bereikbaar langs een brede stenen brug met smeedijzeren leuning. Op de hoeken vooraan stonden twee sfinxen en achteraan twee leeuwen. In de U-vormige insprong lag een terras. Het kasteel zelf was omgeven door een park van ongeveer 75 hectaren. Daar liet Charles Florent een klassieke Franse tuin aanleggen. Het geheel was omgeven door een brede gracht.

1872 – De familie Pycke de Peteghem

In de zomer van 1872 kocht baron Victor Pycke de Peteghem het domein van Poeke, omdat de toenmalige eigenaars Alfred en Isabelle de Preudhomme d’Hailly in geldnood zaten. Victor had net een grote som geld geërfd van zijn vader baron Pierre François Pycke de Peteghem. Een jaar later, in 1873, start Victor (opnieuw) grote en ingrijpende verbouwingswerken.

Van het achttiende-eeuwse kasteel bleven alleen het grondplan, de vier torens en enkele details authentiek. Na de verbouwingswerken, die in 1875 bijna voltooid waren, was het uitzicht van het kasteel opnieuw grondig gewijzigd, zowel het interieur als exterieur. Binnenshuis zijn er nauwelijks nog elementen aanwezig die dateren uit de 17de of 18de eeuw. Alles van deuren en vensters tot bevloering en trappen liet hij onder handen nemen. Victor bracht ook veranderingen aan in het park. Achter het kasteel maakte de Franse tuin plaats voor een Engelse tuin en hij laat een opvallende hondenkennel bouwen. Hij is namelijk een gedreven jager, het hondenhok wordt zelfs verwarmd door een bakoven. Als de bouwwerken bijna voltooid zijn, overlijdt Baron Victor.

Zijn broer Amedée werkte het kasteel af. Er wordt ook een koetshuis gebouwd en begin 20ste eeuw een 'carburekot'. In dat vierkante bijgebouw stond een installatie om carbuur te maken dat, via aangelegde leidingen onder de gracht en kasteel, het gehele kasteel voorzag van verlichting. Op verschillende plaatsen van de gevels vind je vandaag nog de initialen van Pycke de Peteghem en Victor Pycke.

Sinds de verbouwingswerken op het einde van de 19de eeuw werden geen belangrijke aanpassingen meer uitgevoerd.

1943 - Het kasteel van Poeke wordt geklasseerd als beschermd monument.

1955 – Van adelbrucht naar schoolkolonie

Na het overlijden van Ines Pycke de Peteghem in 1955, schonk zij het domein aan de Zusters Apostolinnen van Wetteren, die er een schoolkolonie in organiseren, de voorloper van ‘Duinen en Heide’. Ines was namelijk zelf kinderloos. De schoolkolonie wordt een opvangplek voor wezen en kinderen met problemen thuis. Helaas konden de zusters het gebouw niet goed onderhouden.

1977 – Eigendom van gemeente Aalter

In 1977 werd het kasteel, samen met het omliggend park, eigendom van de fusiegemeente Aalter. Het grote park wordt beschikbaar voor het grote publiek, het kasteel zelf blijft jaren leegstaan en moet vandalisme en verval doorstaan. In 1978 wordt het kasteel en het domein beschermd landschap.

1990 – Grote renovatiecampagne

In de jaren 90 wordt er een grote renovatiecampagne opgezet: het dak en de gevels worden hersteld en delen van de salons en zalen worden gerestaureerd. Hierdoor wordt een groot deel van de originele 19^e-eeuwse uitstraling weer hersteld. Eind jaren 90 start Aalter met de verhuur van het kasteel voor evenementen en organiseert het bestuur ook zelf enkele winter- en zomerevenementen.

Sinds 1 september 2021 is het kasteel en zijn domein eigendom van Toerisme Vlaanderen die het verwierf in opdracht van de Vlaamse overheid. Lees hier wat we van plan zijn in de toekomst.