Hoe Gruuthusemuseum zijn beleving toegankelijk maakte

Brugge

Jouw contactpersoon

Na een renovatieperiode van 5 jaar opende het Brugse Gruuthusemuseum opnieuw de deuren. Het stadspaleis werd gerestaureerd, het parcours werd vernieuwd en het museum verbreedde zijn publiekswerking. Bezoekers met een zintuiglijke beperking beleven de verhalen van Gruuthuse nu bijvoorbeeld ook via voelstations. Ontdek het hele traject dat hieraan voorafging.

Het Gruuthusemuseum bevindt zich in de voormalige woning van Lodewijk van Gruuthuse, de man van de spreuk ‘Plus est en vous’. Meer dan 600 collectiestukken schetsen er 3 cruciale periodes uit de Brugse geschiedenis. Een prachtige bidkapel verbindt het gebouw met de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

 

Trapjes tussen elke ruimte

Katelijne Vertongen, adjunct-conservator publiekswerking, heeft er een aantal intensieve jaren op zitten. Zij begeleidde het inclusiviteitstraject van a tot z. Dat begon met een vraag aan Inter, het Vlaamse expertisecentrum in toegankelijkheid: hoe kunnen we ons museum tegelijk vernieuwen én toegankelijker maken?

Inter kwam ter plaatse en maakte aanvankelijk dezelfde opmerking als de eigen medewerkers, herinnert Katelijne zich: “We zitten in een historisch gebouw met meerdere tussenverdiepingen. Tussen zo goed als elke ruimte heb je wel enkele traptreden of wenteltrappen. Het was niet haalbaar om een onafgebroken toegankelijk traject doorheen het hele paleis te maken.”

Gruuthuse museum

“We hebben wel gedaan wat we konden”, vervolgt Katelijne. “Het plein werd heraangelegd met een goed berijdbaar pad dat naar alle gevels leidt en de toiletten zijn voor iedereen toegankelijk. Daarnaast stimuleerde Inter ons om maximaal rekening te houden met zintuiglijke beperkingen.”

Hoe meer partners en dialoog, hoe beter

Het Gruuthusemuseum riep de hulp in van Licht en Liefde en van Doof Vlaanderen. “Hoe vroeger je dat doet, hoe beter”, vertelt Katelijne. “En durf doorvragen. Want zulke adviespartners zijn vaak wel vertrouwd met fysieke aanpassingen aan gebouwen, maar wij wilden ook weten hoe we onze beleving toegankelijk konden maken.”

“Ons uitgangspunt was trouwens een tip van Inter”, gaat Katelijne verder. “Van hen leerde ik dat je moet proberen om bezoekers met en zonder beperking dezelfde ervaring aan te bieden. Zodat ze achteraf op een terrasje over hetzelfde bezoek kunnen napraten.”

Voelstations en gebarentalen

In het vernieuwde museum vind je 13 voelstations: een maquette van het gebouw, staaltjes van materialen en stoffen, eeuwenoude voorwerpen en replica’s daarvan, enzovoort. “We werkten daarvoor samen met Tactile Studio uit Parijs”, zegt Katelijne. “Dat team heeft zo veel expertise. Ze werken onder andere ook voor het Louvre.”

De volgende stap wordt een beschrijvende audiogids voor blinden en slechtzienden, om hen ook te begeleiden bij de voelstations. Katelijne: “We hopen de audiogids dit najaar te lanceren. Die latere timing is bewust. Nu hebben we nog de kans om bij te sturen in het museum. Zodra we de beschrijvende audiogids opnemen, mogen de stukken niet meer van plaats veranderen.”

Maquette van het Gruushuse museum

Voor doven en slechthorenden is er nu al een tablet beschikbaar met rondleidingen in Vlaamse Gebarentaal én in International Sign Language. Katelijne: “80% van onze bezoekers komt uit het buitenland. Daarom vonden we het cruciaal om ook een internationale gebarentaal aan te bieden.”

Miljoenenproject

Een middeleeuws stadspaleis restaureren en een museum helemaal vernieuwen, dat is een miljoenenproject. Katelijne: “Als hefboomproject kregen we financiële steun van Toerisme Vlaanderen. En we ontvingen subsidies via de Koning Boudewijnstichting. Daarbovenop organiseerden we een crowdfunding om ook de bidkapel te kunnen restaureren. Zo schittert ook deze parel aan de kroon van het museum opnieuw.”

“Daarnaast openden onze partners de deuren naar een pak expertise”, gaat Katelijne verder. “Zo is de Go&Learn-beurs van Fonds Beeckman een enorme aanrader. Via werkbezoeken kom je in contact met mensen die zich op de meest uiteenlopende manieren inzetten rond inclusiviteit.”

Bezoekers ontdekken het vernieuwde Gruuhuse museum

Netwerk activeren

Het Gruuthusemuseum investeerde fors in de voelstations. Past zoiets in de commerciële logica die vandaag zo vaak de wet dicteert? Katelijne: “Het rendement moet je breed bekijken. We zijn geen privébedrijf, maar een publieke instelling die zo veel mogelijk mensen wilt bereiken. Bovendien verbeteren we de beleving van iedereen. Kinderen, en eigenlijk alle bezoekers, raken ook graag dingen aan.”

Het museum heropende nog maar net de deuren. Nieuwe bezoekersaantallen zijn er dus nog niet. Maar Katelijne beseft wel maar al te goed dat het werk niet af is als je je collectie toegankelijk hebt gemaakt. Nu wordt het zaak om blinden, slechtzienden, doven en slechthorenden ook naar het museum te lokken.

“Ook op dat vlak loont het dat we al jarenlang in contact staan met belangenorganisaties”, besluit Katelijne. “Via hen kunnen we hun leden uitnodigen. Daar gaan we dit najaar campagnes rond uitwerken.”