Wat betekent toegankelijkheid?

Motorische beperkingen kunnen bij iedereen en op elke leeftijd voorkomen. Ze kunnen aangeboren zijn, het gevolg van een spierziekte of hersenletsel, of ontstaan na een ongeval of ziekte. Mensen met een verminderde arm- of handfunctie ervaren vaak moeilijkheden bij tillen of fijne motorische handelingen. Bij ouderen spelen slijtage, verminderde spierkracht of een beroerte een rol. Ook mensen met een kleinere gestalte botsen sneller op hindernissen, zoals hoog geplaatste voorwerpen of bedieningsknoppen. Wie tijdelijk minder mobiel is – bijvoorbeeld door een gips – of wie onderweg is met een kinderwagen, stuit op gelijkaardige drempels tijdens vakantie en uitstappen. 

Vakantiedrempels: 

• Trappen zonder alternatief (hellend vlak, lift)
• Smalle doorgangen
• Ontoegankelijke toiletten
• Onvoldoende info over de toegankelijkheid van een locatie

Hoe jij het verschil kan maken:

• Drempelloze toegang
• Brede doorgangen
• Aangepaste sanitaire voorzieningen
• Parkeergelegenheid of een 'Kiss & Ride'-plek vlakbij de ingang
• Een lift of hellend vlak
• Betrouwbare toegankelijkheidsinfo op je website

Niet iedereen met een visuele beperking is volledig blind. Sommigen zien nog licht en donker, hebben kokerzicht of ervaren vlekken, andere hebben moeite met weinig licht. Ook kleurenblindheid of nachtblindheid bemoeilijken het zicht. 

Vakantiedrempels:

• Onduidelijke of afwezige bewegwijzering
• Weinig contrast of structuur
• Geen auditieve informatie
• Slechte verlichting

Wat helpt?

• Geleidelijnen of reliëfmarkeringen
• Hoorbare of voelbare info
• Duidelijke, rustige omgeving
• Begeleiding ter plaatse (indien gewenst)

Tonia is kunstenares en blind. 

Heel wat musea doen inspanningen om toegankelijker te worden. Maar dat sijpelt niet altijd door naar het personeel aan de balie of in de zaal. Soms hoor ik pas achteraf dat er een interessant aanbod voor slechtziende mensen was. Gelukkig zijn er wel plekken waar het goed geregeld is. Een interessant museum met een toegankelijke collectie – het Middelheim in Antwerpen bijvoorbeeld, da’s een openluchtmuseum waar je beelden mag aanraken. Of een rustige plek in de natuur, waar ik kan genieten van de geuren van het bos, het gefluit van de vogels of het geruis van de wind.

Een auditieve beperking zie je vaak niet, maar ze beïnvloedt wel sterk hoe iemand communiceert. Bovendien zijn er veel gradaties: van licht gehoorverlies tot volledige doofheid. Sommige mensen zijn doof geboren, anderen worden dat later in het leven. Voor wie nooit heeft gehoord, is spreken dan weer erg moeilijk. Visuele communicatie is daarom essentieel: via gebaren, liplezen en lichaamstaal. Naar schatting leeft 1 op 8 mensen in België met een auditieve beperking.

Vakantiedrempels:

• Uitleg die enkel mondeling wordt gegeven
• Veel achtergrondlawaai
• Geen visuele brandmelders of infoschermen

Wat helpt?

• Visueel communiceren: gebarentaal, gezichtsuitdrukkingen, pictogrammen, tekstschermen
• Rustig en duidelijk spreken. Roepen helpt niet
• Ondertiteling of schrijftolken
• Informatie neerschrijven

💡Wist je dat... 

...Vlaamse Gebarentaal (VGT) een eigen taal is, met een eigen structuur? Ze verschilt van andere gebarentalen zoals American Sign Language (ASL), Langues des Signes Française (LSF), British Sign Language (BSL). Op internationale bijeenkomsten gebruikt men dan weer internationale gebarentaal (IS).

Monica verloor op latere leeftijd van de ene op de andere dag haar gehoor 

 

Mensen zien niet aan me dat ik niet goed hoor, dus ze spreken vaak te snel, articuleren niet duidelijk. Het zou fijn zijn als ze wat vaker aan me zouden vragen of ik alles goed begrepen heb. Als ik sta te luisteren naar de gids in een museum, ga ik dicht bij hem staan en kijk ik in zijn ogen. Dan waarschuw ik: ‘Ik ga veel in uw ogen kijken, maar denk niet dat ik verliefd op u ben!’ (lacht).

Cognitieve beperkingen beïnvloeden hoe iemand denkt, leert, onthoudt of taal verwerkt. Bij sociale beperkingen verloopt contact met anderen moeizamer, bijvoorbeeld door moeite met lichaamstaal, sarcasme of sociale signalen. Ze komen voor in uiteenlopende vormen en gradaties, en kunnen samen of apart voorkomen.

Tot deze groep behoren onder meer mensen met een verstandelijke beperking, dementie, ADHD, autismespectrumstoornis, psychische kwetsbaarheid of niet-aangeboren hersenletsel. Drukte, prikkels of onbekende situaties kunnen het extra lastig maken.

Vakantiedrempels:

• Drukke, prikkelrijke omgevingen
• Onduidelijke communicatie
• Onverwachte wijzigingen
• Gebrek aan overzicht

Wat helpt?

• Voorspelbaarheid en overzicht
• Heldere, eenvoudige communicatie
• Visuele ondersteuning zoals pictogrammen
• Begeleiding op maat

Chronische aandoeningen zijn vaak onzichtbaar, maar hebben wél impact op hoe iemand reist en beleeft. Ze gaan gepaard met fysieke of mentale beperkingen, die sterk kunnen verschillen van persoon tot persoon én van dag tot dag.

Vaak voorkomende aandoeningen:

• Diabetes: nood aan glucosecontrole, risico op hypo’s/hyper’s
• Astma/COPD: beperkte longcapaciteit, gevoelig voor luchtkwaliteit
• Hart- en vaatziekten: beperkte inspanning mogelijk, gevoelig voor stress of hitte
• Kanker (actief of herstellend): vermoeidheid, lage weerstand, emotionele impact
• Chronische pijn (zoals reuma of fibromyalgie): beperkte mobiliteit, overgevoeligheid
• Multiple sclerose (MS): onvoorspelbare symptomen, spierzwakte, hittegevoeligheid
• Nierfalen: dialyse meermaals per week vereist
• Epilepsie: kans op aanvallen, getriggerd door stress, licht, vermoeidheid …
• Dementie: problemen met geheugen en oriëntatie, verwarring en stress, behoefte aan veilige en vertrouwde omgeving, nood aan begeleiding
• ...

Vakantiedrempels:

• Beperkte energie of mobiliteit
• Moeilijkheden bij lange verplaatsingen
• Nood aan medische zorg of hulpmiddelen
• Strikte medicatie- of voedingsschema’s
• Geen koelmogelijkheid voor medicatie
• Onvoldoende flexibiliteit in planning of maaltijden
• ...

Wat helpt?

• Info over nabijgelegen medische hulp of apotheek
• Koelkastje voor medicatie (bv. insuline)
• Flexibele dagindeling met rustmomenten
• Aanpassing in maaltijden en -tijden
• Ruimte voor toediening van sondevoeding
• Openheid voor het meebrengen van eigen voeding

Martine is samen met Paul die aan jongedementie lijdt

 

Vroeger boekten we meestal een groot all-inhotel in een ver land, van waaruit we de omgeving verkenden. Sinds de diagnose kiezen we vooral voor kleinere hotels – maximum vijf of zes kamers – dichter bij huis. Zo zijn we eens gaan logeren in een B&B in Zutendaal, op wandelafstand van waar we wonen. Het zit in kleine dingen: samen een terrasje doen, de natuur bewonderen… Dat geeft ons de moed en de kracht om verder te gaan. Vakantie is voor iedereen een tijd om even op adem te komen, maar zeker ook voor mantelzorgers. Wij staan 24 uur per dag paraat om het onze partner zo aangenaam mogelijk te maken. En ook al neem je je zorgen mee in je reiskoffer, het is geweldig om nieuwe plekken en ervaringen met elkaar te kunnen delen.

Voor wie leeft met een voedselallergie of -intolerantie is eten nooit vanzelfsprekend. Sommige ingrediënten - zoals pinda’s, melk, eieren, vis of tarwe - kunnen een allergische reactie uitlokken, variërend van huiduitslag tot ademhalingsproblemen. Bij ernstige allergieën kan dat levensbedreigend zijn.

Intoleranties, zoals voor lactose, gluten of histamine, veroorzaken vooral spijsverteringsproblemen. Ook die kunnen de vakantiepret flink verstoren.

Vakantiedrempels:

• Geen veilige of passende voedingskeuzes
• Onzekerheid over ingrediënten of bereidingswijze
• Gebrek aan kennis of ernst bij personeel
• Onbekendheid met lokale keuken of taal

Wat helpt?

• Allergenensymbool op de menukaart
• Ingrediëntenlijst bij buffet of zelfbediening
• Flexibele menu-opties en open communicatie
• Goed geïnformeerd keukenpersoneel en hygiëne
• Transparantie via je website of voorafgaande communicatie