Jouw contactpersoon
- Megatrends: trends die maatschappelijke ontwikkelingen dragen en sturen
- Macrotrends: omvatten de manieren waarop bedrijven en organisaties inspelen op menselijke behoeften
- Mesotrends: vormen de verbinding tussen de brede, algemene macrotrends en de specifieke, concrete microtrends
- Microtrends: concrete producten en diensten
In samenwerking met trendanalist Herman Konings onderzocht Toerisme Vlaanderen 10 megatrends die een bijzondere impact hebben op de toeristische sector. Bekijk hieronder de algemene trendrapporten en blijf via deze pagina op de hoogte van ontwikkelingen binnen deze megatrends.
Bescherming
Goede bescherming geeft je een gevoel van controle over je omgeving. In deze snel veranderende tijd, waar alles complex met elkaar verbonden is, wordt controle houden moeilijker. Angst, onzekerheid en twijfel groeien. Voor de toeristische sector is het cruciaal om het vertrouwen van klanten te winnen en te behouden.
Transparantie
Wat is het?
Transparantie is heel belangrijk als je het vertrouwen van mensen wil winnen. Mensen willen weten waar producten vandaan komen, hoe ze gemaakt zijn en door wie. Deze trend zal alleen maar sterker worden.
Wat betekent het voor toerisme?
Toeristen willen zich veilig voelen en vragen daarom meer transparantie over alle aspecten van hun reis. Bij ingrijpende gebeurtenissen zoals terreuraanslagen, COVID-19 of de oorlog in Oekraïne is duidelijkheid essentieel. De sector moet laten zien hoe ze met zulke situaties omgaat.
Ook in restaurants en uitgaansgelegenheden willen mensen weten wat ze consumeren. Van welk runderras komt de biefstuk? Hoe leefde het dier? Is het lokaal geproduceerd? In hotels of B&B's waarderen gasten informatie over milieuvriendelijke zeepjes en shampoos. Blockchaintechnologie kan helpen door bevoorradingsketens traceerbaar te maken.
Voorbeelden uit de praktijk
- EU Verordening tegen Greenwashing: Vanaf 2024 verbiedt de EU misleidende ecologische claims. Producten moeten verifieerbare informatie geven over milieu-impact, levensduur, repareerbaarheid, samenstelling, productie en gebruik.
- Google Flights: Sinds eind 2021 toont Google Flights naast de prijs ook de uitstoot van vluchten. Consumenten zien de impact van hun keuze en kunnen kiezen voor een milieuvriendelijker alternatief.
Privacy
Wat is het?
Als je online diensten gebruikt, geef je persoonlijke gegevens vrij. Hoe meer privacy je opgeeft, hoe beter de service en het gebruiksgemak doorgaans worden. Iedereen moet zelf een balans vinden tussen privacy en gemak. Bewustzijn van de keuzes en hun gevolgen is daarbij essentieel.
Wat betekent het voor toerisme?
Ook de toeristische sector verzamelt persoonlijke gegevens voor optimale dienstverlening, zoals bij boekingen. Die informatie kan gevoelig zijn en moet zorgvuldig behandeld worden. Klanten zoeken hun eigen balans tussen privacy en service. Ze moeten duidelijke informatie krijgen om een bewuste keuze te maken.
Voorbeelden uit de praktijk
Neoke: Reizigers wisselen vaak gegevens uit, wat het risico op diefstal vergroot. Nieuwe oplossingen, zoals biometrische gegevens en gedecentraliseerde digitale identiteiten, helpen dit risico te verminderen. Een voorbeeld is het Nederlandse bedrijf Neoke, dat Microsofts 'Identity for all'-hackathon won in 2022. Neoke biedt producten aan waarmee reizigers hun persoonsgegevens in een eigen wallet kunnen opslaan. Via een platform kunnen ze aanbieders toegang geven tot hun gegevens zonder dat die opgeslagen moeten worden. Zo blijft de reiziger eigenaar van de eigen gegevens.
Veiligheid
Wat is het?
Veiligheid speelt op verschillende vlakken. De afgelopen jaren hebben gebeurtenissen zoals de COVID-pandemie en oorlogen West-Europa zwaar getroffen. Toerisme werd wereldwijd beperkt door lockdowns en andere maatregelen. Oorlogen beïnvloeden ook het luchtverkeer en het toerisme in bestemmingen dichtbij de oorlogszone, of dichtbij gepercipieerd worden. De toenemende polarisatie in de maatschappij zorgt dan weer voor onveilige gevoelens bij specifieke groepen, zoals door huidskleur, geslacht of seksuele voorkeur. Ook in de digitale wereld speelt veiligheid een steeds belangrijkere rol. Cybercriminelen worden steeds inventiever en bedrijven moeten blijven investeren in cyberveiligheid.
Wat betekent het voor toerisme?
Voor een zorgeloze vakantie moet je je veilig voelen. (Gepercipieerde) veiligheid en politieke stabiliteit van de bestemming spelen een grote rol bij het boeken van een reis. Gezondheid is ook belangrijk, vooral sinds de pandemie. Bovendien was het zo dat reizen een belangrijke rol had gespeeld in de verspreiding van het virus, wat de gezondheidsrisico's verbonden aan toerisme benadrukte. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat de toeristische sector gevoelig is voor cyberaanvallen door online betalingen en persoonsgegevens.
Voorbeelden uit de praktijk
- Tinder Traveler Alert: In meer dan 70 landen zijn seksuele handelingen met iemand van hetzelfde geslacht strafbaar. Tinder waarschuwt LGBTQIA+-gebruikers met een Traveler Alert in deze landen. Gebruikers kunnen hun profiel verbergen of openbaar maken, waarbij Tinder hun geaardheid of geslachtsidentiteit niet toont totdat ze het land verlaten.
Connectiviteit
Door de digitale manieren om te connecteren ontstaat een dicht web van netwerken. Ons leven is er de voorbije 30 jaar grondig door veranderd, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Digitale netwerken zijn efficiënt en besparen ons veel tijd en geld, maar ze hebben ook een keerzijde: privacykwesties, banenverlies, complottheorieën op sociale netwerken, nepnieuws, overprikkeling …
Smart life
Wat is het?
Het is verbazingwekkend wat je allemaal kunt doen met je telefoon: rekeningen betalen, navigeren in een vreemde stad, direct vertalen, herinneringen ontvangen, .... Die slimme technologieën maken je leven makkelijker en comfortabeler, soms zelfs zonder dat je het merkt. Online algoritmes bieden je op basis van je interesses en zoekopdrachten nieuwe opties aan. Artificiële intelligentie heeft die mogelijkheden nog verder uitgebreid.
Wat betekent het voor toerisme?
Algoritmes kunnen reisbestemmingen suggereren die bij je passen, maar waar je zelf misschien niet aan had gedacht. Tijdens je reis wijzen ze je op winkels, restaurants of uitstapjes die perfect bij jou passen. Ze kunnen je ook in contact brengen met gelijkgestemde reizigers.
Voorbeelden uit de praktijk
- Wertu: Deze online reisplanner richt zich op sportieve trips. Je kiest een sport, voert je wensen en gegevens in, en Wertu stelt een bestemming voor. Via de app boek je de reis, accommodatie, transport en specifieke sportuitrusting. Tijdens de trip ontvang je nog meer tips.
- Tripit: Deze app combineert boekingsbevestigingen en je agenda tot één overzichtelijke planning. Tripit biedt aanvullende informatie zoals vluchtvertragingen, restauranttips en veiligheidsscores van de buurt waar je verblijft.
Sociale netwerken en bewust offline
Wat is het?
Sociale netwerken zoals Facebook, X, LinkedIn en TikTok zijn belangrijk in het privé- en professionele leven. Ze hebben nieuwe omgangsvormen en beroepen, zoals influencers, gecreëerd. Veel gebruikers voelen echter ook een last door de continue druk en nemen af en toe bewust offline-periodes om zich te concentreren op de echte wereld.
Wat betekent het voor toerisme?
Reizigers tonen via sociale media graag welke mooie plaatsen ze bezoeken. De toeristische sector maakt gebruik van influencers om reisbestemmingen te promoten. Bekende toeristische influencers hebben miljoenen volgers. Aan de andere kant zijn er ook mensen die hun vakantie gebruiken om los te komen van sociale media. Afgelegen bestemmingen zonder gsm-masten of internetverbindingen bieden die mogelijkheid en promoten dat als een troef.
Voorbeelden uit de praktijk
- Instagram Explore-tab: Met behulp van artificiële intelligentie biedt Instagram suggesties op basis van interesses, zodat je nieuwe dingen kunt ontdekken buiten je netwerk.
- Landng: Dit online platform stelt influencers in staat hun reizen om te zetten in boekbare trips, wat hen extra inkomsten oplevert.
- Unplugged Cabins: Verspreid in de natuur van het Verenigd Koninkrijk biedt Unplugged cabins met mooie uitzichten en een doos om je telefoon in te stoppen. De trips duren 3 dagen, genoeg voor een volledige digitale detox, wat Unplugged het '3 day effect' noemt.
Resonantie
Wat is het?
Resonantie voel je als je een pure, authentieke ervaring beleeft - iets dat je raakt en emoties opwekt. In onze steeds meer gedigitaliseerde wereld worden zulke momenten zeldzamer en dus waardevoller. Resonantie gaat gepaard met persoonlijke transformatie, maar het soort transformatie is onvoorspelbaar. Het kan niet geforceerd, gecontroleerd of gekocht worden.
Wat betekent het voor toerisme?
Meer mensen zoeken naar reizen die resonantie bieden. Resonantie ontstaat wanneer je een connectie voelt met de plek, de mensen, of deelneemt aan inspirerende activiteiten tijdens je reis. Het kan ook een combinatie zijn van die elementen.
Voorbeelden uit de praktijk
Naturschutz im Urlaub: Het initiatief Naturschutz im Urlaub biedt mensen de mogelijkheid om een vakantie door te brengen in nationale parken, natuurparken of biosfeerreservaten, waar ze een actieve bijdrage leveren aan het behoud van de natuur. Dit concept staat ook bekend als 'visitor giving', waarbij bezoekers die niet in de directe omgeving wonen, gedurende meerdere dagen betrokken zijn bij het behoud van de natuur. Voor meer informatie over visitor giving kun je de inspiratiegids 'Visitor Payback: meer waarde halen uit bezoek' raadplegen.
Vloeibare identiteit
Individualisering
Individualisering zie je ook in het toerisme. Vakantiegangers verwachten grote keuzevrijheid en een programma dat past bij hun persoonlijke voorkeuren. Betrouwbaar advies over accommodaties, bestemmingen en activiteiten is cruciaal om aan die behoefte te voldoen.
Selfness
Wat is het?
Selfness kan je het best begrijpen door het tegenover wellness te zetten. Wellness richt zich op fysieke ontspanning en is passief. Selfness focust op de geest, transformatie en vraagt actieve inzet en discipline. Het doel is om jezelf en je leefomgeving beter te begrijpen en je gedrag daarop aan te passen.
Wat betekent het voor toerisme?
Vakanties worden een kans om in jezelf te investeren. Een reis met activiteiten die je mentale en emotionele welzijn verbetert, spreekt veel mensen aan. Dat kan variëren van solo-wandelingen tot mental coaching.
Voorbeelden uit de praktijk
Reisbureau Black Tomato: Dit reisbureau organiseert reizen die levensvragen beantwoorden. Wil je bijvoorbeeld diepere en hechtere banden vormen met je gezin, dan kunnen ze een verblijf bij een Mongoolse nomadenfamilie regelen.
Hyperindividualisering
Wat is het?
Technologische vernieuwingen en verbeterde productieprocessen geven je als consument steeds meer keuzemogelijkheden om de wereld aan te passen aan je individuele voorkeuren. Vroeger kon je bijvoorbeeld Model T van Ford alleen in zwart kopen. Nu kun je bij de aankoop van een auto kiezen uit honderden mogelijkheden en opties.
Wat betekent het voor toerisme?
Op dit moment worden jouw voorkeuren al opgeslagen via je surfgedrag en online aankopen. Naarmate meer mensen en objecten met elkaar verbonden raken (500 miljard verbindingen tegen 2030, volgens schattingen), worden die voorkeursprofielen nauwkeuriger. Uitbaters van accommodaties kunnen die data gebruiken om je de best mogelijke gepersonaliseerde service en accommodatie te bieden.
Voorbeelden uit de praktijk
- Rocco Forte Hotels: Deze luxe hotelketen personaliseert hun diensten met behulp van nieuwe digitale technologie en data. Dankzij nieuwe technologie leren ze hun gasten beter kennen. Zo volgen ze hoe vaak gasten hen bezoeken, welke diensten ze gebruiken, hoe ze willen communiceren en waar ze willen eten. Ze hebben apps ontwikkeld waarmee gasten de minibar naar eigen smaak kunnen inrichten en de verlichting en temperatuur van hun kamer kunnen aanpassen.
- WanderAI App: De Wander AI app gebruikt algoritmes om gepersonaliseerde aanbevelingen te doen voor bestemmingen, activiteiten en accommodaties op basis van jouw reisvoorkeuren en interesses.
Singleboom
Wat is het?
Wereldwijd groeit het aantal alleenstaande mensen. In de EU komt die stijging vooral door twintigers, gescheiden mensen van 30 tot 50 jaar en vrouwen boven de 75.
Wat betekent het voor toerisme?
Steeds meer mensen reizen solo, vooral vrouwen. De toeristische sector kan daarop inspelen door prijzen aan te passen, zodat bijvoorbeeld alleenstaanden niet meer betalen dan koppels. Er is een groeiende markt voor reizen en activiteiten speciaal voor singles. De behoeften van soloreizigers variëren: sommigen willen flexibiliteit en reizen in hun eigen tempo, anderen zoeken sociale contacten en groepsgevoel.
Voorbeelden uit de praktijk
- Alleenreizenden 50 plus: Biedt groepsreizen aan voor alleenreizenden naar bestemmingen wereldwijd. Ze streven naar zo laag mogelijke of geen single-supplementen.
- Sunweb: Deze grote aanbieder zet in op single vakanties en houdt rekening met verschillende behoeften van soloreizigers. Hun slogan: “Kies de singlevakantie die bij jou past”.
Gezondheid
De coronapandemie toonde onze kwetsbaarheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Mentaal welzijn wordt steeds belangrijker. Gezondheid draait niet alleen om individueel welzijn; we zijn verbonden met onze omgeving en anderen. Jouw gezondheid hangt samen met de gezondheid van de planeet.
Life design
Wat is het?
Life design betekent je levensstijl afstemmen op het verhogen van je levenskwaliteit. De focus ligt op het slim voorkomen van lichamelijke en mentale ziektes. Dit doe je door voldoende te bewegen, gezond te eten en naar je lichaam te luisteren. Je maakt ook gebruik van gezondheidsapps en blijft op de hoogte van nieuwe wetenschappelijke inzichten. Bedrijven spelen daarop in door bijvoorbeeld je DNA of darmflora te analyseren en smart food te ontwikkelen dat bij jou past. Het doel is zo lang mogelijk zo gezond mogelijk te leven.
Wat betekent het voor toerisme?
Toeristen willen dat er ook op reis rekening wordt gehouden met hun persoonlijke gezondheidsvoorkeuren. De vraag naar glutenvrije, lactosevrije, vegetarische, veganistische en biologische maaltijden neemt toe.
Voorbeelden uit de praktijk
Park Hyatt Hotel: Steeds meer hotels richten zich op slaapkwaliteit met een uitgebreid gamma aan kussens, speciale slaapcabines en matrassen die zich met AI aanpassen aan je lichaam. Het Park Hyatt Hotel in New York heeft bijvoorbeeld geïnvesteerd in 5 Sleep Suites met slimme bedden voor het beste persoonlijke slaapcomfort.
Introspectrum
Wat is het?
In onze moderne wereld worden we voortdurend blootgesteld aan prikkels: radio, tv, sociale media, telefoontjes... Het lijkt alsof er weinig gelegenheid is om diep na te denken. Veel mensen verlangen naar mentale rust en tijd voor introspectie.
Wat betekent het voor toerisme?
Sommige toeristen willen tijdens hun vakantie weg van de drukte. Ze verlangen naar rustige plekken in de natuur waar ze kunnen ontspannen. Bestemmingen buiten steden worden daarom populairder, maar ook citytrippers genieten van rustige plekken.
Voorbeelden uit de praktijk
- Londen en stilteplekken: Steden zoals Londen communiceren actief waar je rustige plekken kunt vinden.
- Nordkette-berggebied, Oostenrijk: Hier kun je het Path of perspectives wandelen. Langs het pad staan 10 stalen architecturale objecten, zoals banken en uitkijkplatformen, die uitnodigen om te pauzeren en van het uitzicht te genieten. Citaten van de filosoof Ludwig Wittgenstein op het staal bieden nieuwe perspectieven en zetten aan tot zelfreflectie.
Veerkracht
Wat is het?
Op sociale media lijkt het leven van veel mensen perfect, maar achter de schermen ervaren velen angst, onzekerheid en twijfel. Onderzoeken tonen aan dat het mentale en fysieke welzijn in Vlaanderen daalt. Mensen zoeken daarom naar veerkracht: het vermogen om staande te blijven in een drukke, hectische en constant veranderende wereld.
Wat betekent het voor toerisme?
Steeds meer mensen gebruiken hun vakantie om te werken aan hun fysieke en mentale veerkracht. Er zijn 2 grote groepen op dat gebied. Voor sommigen staat gezondheid centraal tijdens hun vakantie, terwijl anderen een gewone vakantie willen combineren met aandacht voor lichaam en geest, bijvoorbeeld door tijd door te brengen in de natuur of afstand te nemen van sociale media.
Voorbeelden uit de praktijk
Warredal's Slow Living Vakanties: Warredal biedt Slow Living vakanties aan waarbij je rust en tijd voor jezelf kunt nemen, zonder te hoeven haasten. Ze stimuleren een digital detox en bieden feeërieke cabines in een rustgevende omgeving aan. Gasten worden aangemoedigd om te wandelen of te fietsen in de natuur en kunnen deelnemen aan yoga of meditatie.
Kennis
Om deze groeiende kennis bij te kunnen houden, moeten we ons hele leven blijven leren, vooral op professioneel vlak. Tegenover die groei staat echter een tegenbeweging. Er zijn klimaatontkenners, politieke desinformatiecampagnes en tijdens de COVID-periode zagen we de anti-vaxbeweging. Dezelfde media die kennis toegankelijk maken, verspreiden ook complottheorieën, valse informatie en anti-wetenschap.
Edutainment
Wat is het?
Edutainment combineert educatie en entertainment, waarbij leren op een speelse manier wordt bevorderd. Het hoeft niet beperkt te blijven tot traditionele leeromgevingen, zoals scholen. Musea en culturele instellingen zetten steeds vaker in op edutainment, bijvoorbeeld via interactieve rondleidingen speciaal gericht op kinderen.
Wat betekent het voor toerisme?
In de toeristische sector is edutainment een groeiende trend. Reizigers willen niet alleen een bestemming bezoeken, maar ook leren over de cultuur en lokale vaardigheden ervaren. Ze verlangen naar authentieke ervaringen op een informele en ontspannende manier.
Voorbeelden uit de praktijk
- De Klankmakerij in Dranouter: Voormalig bekend als het F-Experience museum, is omgevormd tot een interactieve speelruimte waar bezoekers door middel van doe-opdrachten en klankspelen leren over folkmuziek.
- Essen 1887 Mixed Reality-tour: In Essen, Duitsland, is er een mixed reality-tour genaamd 'Essen 1887'. Bezoekers worden teruggebracht naar 1887 en maken een virtuele reis door de stad tijdens de begrafenis van Alfred Krupp. Met behulp van mixed reality-brillen ervaren ze een entertainende en leerzame wandeling door het historische Essen.
Gamification
Wat is het?
Gamification houdt in dat spelelementen worden toegepast in een context die niet inherent spelgericht is. Het is een kenmerkend onderdeel van edutainment, maar kan ook buiten dit domein worden toegepast. De mate van gamification kan variëren, van kleine elementen in een app tot een volledig spel.
Wat betekent het voor toerisme?
Toeristische bestemmingen maken al gebruik van gamification om bezoekers een leukere ervaring te bieden en om hen minder bekende locaties te laten ontdekken. Ze organiseren bijvoorbeeld schattenjachten of wandelingen met opdrachten.
Voorbeelden uit de praktijk
Medgaims-project: Dit door de Europese Unie gesteunde project richtte zich op gamification in het toerisme. Het resulteerde in de ontwikkeling van 40 games voor toeristische sites in 4 landen rond de Middellandse Zee. Voorbeelden zijn urban games om het centrum van Alghero op Sardinië te ontdekken en een spel om de smaken van de stad Vilanova i la Geltru in Catalonië te verkennen.
Robotica, Internet of Things en AI
Wat is het?
Het Internet of Things (IoT) omvat slimme apparaten die via internet met elkaar verbonden zijn. Ze bevatten vaak sensoren om hun omgeving waar te nemen en te kunnen communiceren met andere apparaten en gebruikers. Voorbeelden zijn moderne auto's, camera's, wasmachines, thermostaten en slimme huishoudelijke apparaten. Die apparaten zijn bedoeld om taken van mensen over te nemen, vergelijkbaar met robots.
Met de opkomst van large languagemodellen zoals ChatGPT is de kracht van kunstmatige intelligentie (AI) enorm toegenomen. Bewustzijn over zowel de mogelijkheden als de gevaren van AI is gegroeid. AI heeft de toepassingen van IoT en robots verder verbeterd, zoals te zien is in de uitgebreide mogelijkheden van chatbots om antwoorden te vinden in grote datasets.
Wat betekent het voor toerisme?
In de toeristische sector worden AI, robotica en IoT al gebruikt voor activiteiten zoals het boeken van excursies, het verbeteren van roomservice en het bieden van continue klantenservice via chatbots. Medewerkers kunnen zo meer tijd besteden aan persoonlijke interacties en het oplossen van complexe problemen. AI heeft ook het potentieel om het online zoekgedrag van consumenten te veranderen door reisinspiratie te bieden en reizen samen te stellen en te boeken.
Voorbeelden uit de praktijk
- Lindsey in het Lincoln Museum: Lindsey was een gidsrobot die in het Lincoln Museum in het Verenigd Koninkrijk werkte. Hoewel het gebruik van de robot uitgebreid is bestudeerd, blijkt dat maar weinig mensen de robot hebben gebruikt voor een volledige rondleiding.
- Copeland: Het bedrijf Copeland biedt slimme energiebeheersystemen aan voor hotels en andere accommodaties. Het systeem regelt bijvoorbeeld thermostaten op basis van slimme sensoren die detecteren of er iemand in de kamer is.
Mobiliteit
Met de trein naar de stad en daar een deelfiets nemen naar je werk of de winkels bijvoorbeeld wordt steeds gebruikelijker. Dit vereist een naadloos netwerk van (deel)vervoersmiddelen, vaak digitaal ontsloten. Veel mensen willen hun ecologische voetafdruk verkleinen en kiezen bewust voor schone technologieën. De auto wordt al eens ingeruild voor een elektrische (bak)fiets, de trein biedt een alternatief voor bepaalde vluchtroutes en elektrische en hybride wagens vervangen steeds meer de traditionele auto's.
Deelmobiliteit
Wat is het?
Deelmobiliteit betekent dat je vervoersmiddelen zoals auto's, fietsen en steps deelt met andere gebruikers. Beschikbaarheid wordt belangrijker dan bezit. Er zijn verschillende deelsystemen: sommige aanbieders stellen zelf deelwagens ter beschikking, terwijl andere organisaties particulieren helpen hun wagen te delen met vrienden en buren, door reserveringssystemen en contracten aan te bieden.
Wat betekent het voor toerisme?
Veel toeristen reizen zonder eigen vervoersmiddel en zijn aangewezen op openbaar vervoer en taxi's. Deelvervoersmiddelen zoals fietsen of steps vormen dan een waardevolle aanvulling. Toeristische bestemmingen kunnen die voorzieningen uitspelen als een belangrijke troef.
Voorbeelden uit de praktijk
- Velo in Antwerpen: Antwerpen biedt deelfietsen aan op 360 locaties om je gemakkelijk door de stad te verplaatsen. Je kunt een fiets huren voor een dag, een week of een jaar. Het systeem richt zich zowel op inwoners van Antwerpen als op bezoekers uit het binnen- en buitenland.
- SMOU in Barcelona: SMOU biedt een vernieuwde toegang tot gedeelde mobiliteit in Barcelona. Het verbetert de gebruikerservaring door het gebruik van gedeelde mobiliteitsdiensten te vereenvoudigen en ondersteunt Barcelona's streven naar duurzaam en toegankelijk stedelijk vervoer. Met SMOU kun je gebruikmaken van verschillende fiets- en autodeelsystemen in de stad.
Naadloze mobiliteit
Wat is het?
Naadloze mobiliteit betekent dat je tijdens je verplaatsingen gemakkelijk van het ene (deel)vervoersmiddel op het andere kunt overstappen, al dan niet gepland. De vervoersmiddelen zijn digitaal verbonden, en je reserveert en betaalt via een app.
Wat betekent het voor toerisme?
Steden die naadloze mobiliteit aanbieden, verbeteren de bezoekerservaring aanzienlijk. Je geeft je vertrekplaats en bestemming op, en een app vertelt je hoe je van A naar B komt en welke vervoersmiddelen je onderweg neemt. Dit zorgt meestal voor duurzame verplaatsingen.
Voorbeelden uit de praktijk
- Sail and Rail: In 2024 kwam er een nieuwe verbinding tussen Frankrijk en Ierland met het gecombineerde 'Sail and Rail' ticket.
- HVV-app in Hamburg: Deze app combineert traditionele en moderne vervoerswijzen. Met zijn intelligente routeplanner zorgt de HVV-app voor een vloeiende reiservaring met bussen, metro's, treinen en veerboten. De app biedt uitgebreide passagiersinformatie en de mogelijkheid om tickets aan te kopen. De opname van veerdiensten over het water is een unieke feature die de app onderscheidt.
Urbanisatie
Een stad is echter meer dan een drukbevolkte plek. Het vertegenwoordigt een andere manier van wonen, verplaatsen, leven, denken, en omgaan met anderen.
Yoghurt city
Wat is het?
Yoghurt cities hebben een 'actieve cultuur'. Er is altijd iets te doen: shoppen, films kijken, op café gaan, musea bezoeken, sportwedstrijden bijwonen, of zelf sporten. Die bruisende sfeer trekt veel toeristen aan.
Wat betekent het voor toerisme?
Tijdens de pandemie kozen toeristen vaker voor het platteland. Maar sinds het einde van de COVID-crisis reizen mensen weer volop naar steden. In 2022 waren er zo’n 14 miljoen verblijfstoeristen in Vlaanderen, waarvan 49% naar kunststeden zoals Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Leuven en Mechelen ging.
Stadstoerisme groeit. Dat is goed voor steden: het brengt inkomsten, levendigheid en een breder aanbod van horeca en culturele instellingen. Tegelijk zorgt dit toenemend toerisme ook voor een toenemende druk op de stad en ontstaat er overtoerisme, wat in een andere trend aan bod komt.
Voorbeelden uit de praktijk
Tour & Taxis in Brussel: Ooit een logistieke hub, stond deze site in de jaren ’70 leeg en vervallen. In de laatste 20 jaar werd Tour & Taxis getransformeerd. Het industrieel erfgoed werd hersteld en nu is het een bruisend deel van Brussel. Het combineert kunstexpo's, horeca, kantoorgebouwen en eventlocaties, en is aantrekkelijk voor zowel inwoners als bezoekers.
Urban jungle
Wat is het?
Steden, vaak gezien als tegenhangers van de natuur, integreren steeds meer groen. Betonvlaktes worden groene oases, nieuwe parken en zelfs natuurgebieden verschijnen. Ook dieren, zoals vossen, passen zich aan aan de stad en gedijen er goed. De stad wordt meer en meer een biotoop met een eigen natuur. Daarnaast komt landbouw naar de stad met onder andere 'rooftop farms' en stadstuintjes.
Wat betekent het voor toerisme?
Meer groene ruimtes in steden bieden voordelen zoals verbeterde luchtkwaliteit en temperatuurregulatie voor inwoners en bezoekers. Daarnaast verhogen die ruimtes de aantrekkelijkheid van steden voor bezoekers.
Voorbeelden uit de praktijk
- Tempelhofer Feld in Berlijn: Dit voormalige vliegveld is omgebouwd tot een van de grootste stedelijke open ruimtes ter wereld. Het park bevat gemeenschapstuinen en initiatieven voor stadslandbouw. Bezoekers kunnen de tuinen verkennen, lokale tuiniers ontmoeten en leren over stedelijke biodiversiteit en voedselsoevereiniteit. Het park biedt ook onderdak aan zeldzame dieren en beschermde planten.
- Pakt in Antwerpen: Een oud pakhuis omgetoverd tot een mix van bedrijven en een stadslandbouwproject van 1900 m², gedragen door buurtbewoners. Pakt trekt de boerenbuiten binnen in de stad, bevordert duurzame voedselproductie en gemeenschapsbetrokkenheid.
Smart city
Wat is het?
Een smart city gebruikt informatietechnologie om het leven van inwoners en bezoekers aangenamer te maken. Transport, nutsvoorzieningen en openbare instellingen zijn genetwerkt en voorzien van sensoren. Bijvoorbeeld, vuilnisbakjes laten de stadsdiensten weten wanneer ze vol zijn om zwerfvuil te voorkomen.
Een echte smart city is ook sociaal intelligent. Ze houdt rekening met de wensen van haar bewoners en creëert netwerken in de echte wereld. Er worden initiatieven genomen om inwoners met elkaar in contact te brengen en beter te leren kennen.
Wat betekent het voor toerisme?
Smart tourism maakt gebruik van slimme technologieën om reizigers een betere ervaring te bieden, bezoekersstromen te organiseren en de milieu-impact op bestemmingen te verminderen.
Voorbeelden uit de praktijk
- Barcelona: CityOS, een informatieplatform dat publieke en private data over de stad samenbrengt. Het helpt onder andere om verplaatsingen in de stad te volgen. Door de data van CityOS werd ontdekt dat de buurt rond de Sagrada Familia zoveel toeristen aantrekt dat bewoners de publieke ruimte niet meer gebruiken. De stad werkt nu samen met de bewoners via het digitale participatieplatform Decidim om oplossingen te vinden.
- Gothenburg: De stad werd verkozen tot 'European City of Smart Tourism' in 2020 en staat al 3 jaar op nummer 1 op de Global Destination Sustainability Index. Slimme praktijken gericht op bewoners, ondernemers en bezoekers worden geïmplementeerd. 95% van het openbaar vervoer gebruikt hernieuwbare energie, 90% van de gebouwen zijn aangesloten op een netwerk voor verwarming (waarvan 60% uit hernieuwbare energie). 92% van de hotels en 100% van de congresfaciliteiten hebben een duurzaamheidscertificering. Gothenburg zet ook in op open data met het 3D-stadsmodel 'Min Stad', gebruikt door ontwikkelaars en planners voor openbare raadplegingen en betere besluitvorming.
Progressieve provincie
Wat is het?
Veel gezinnen met kinderen trekken weg uit de stad naar het groen en de ruimte van dorpen en voorsteden. Dit leidt ertoe dat stedelijke mentaliteit en vooruitstrevendheid ook ingang vinden in de rustigere gebieden, wat resulteert in de zogenaamde 'progressieve provincie'. Stedelijkheid als mindset verspreidt zich buiten de stad naar omliggende gebieden.
Wat betekent het voor toerisme?
De progressieve provincie is aantrekkelijk voor reizigers vanwege de aandacht voor welzijn, natuurbeleving, veerkracht, gezonde lokale producten en gastronomie. Dat zijn allemaal aspecten die bezoekers zoeken tijdens hun vakantie.
Voorbeelden uit de praktijk
Steeds meer boerderijen en landbouwbedrijven diversifiëren hun activiteiten om ook toeristen aan te trekken.
- Aldeneyck: Dit wijndomein in Maaseik biedt bezoekers rondleidingen met degustatie en een hippe wijnlounge waar ze van eigen gemaakte producten kunnen genieten.
- Moesgaardmuseum: Het Moesgaardmuseum met unieke architectuur en hoogstaand aanbod ligt niet in de stad, maar op het platteland nabij Aarhus. Ondanks de minder voor de hand liggende locatie is het uitgegroeid tot een van de populairste attracties van Denemarken.
Duurzaamheid
Op consumentenvlak ontstaat er een tegenbeweging. Steeds meer consumenten zijn moe van greenwashing. Ze hebben zelf aanpassingen aan hun levensstijl gemaakt en verwachten nu dat bedrijven échte inspanningen leveren. Die consumenten duwen de verantwoordelijkheid terug naar bedrijven en overheden en verwachten echte, substantiële bijdragen aan duurzaamheid in plaats van oppervlakkige acties.
LATTE-waarden
Wat is het?
De LATTE-waarden zijn nieuwe criteria die consumenten gebruiken om hun koopgedrag aan te passen aan sociale, economische en ecologische overwegingen. De afkorting staat voor Lokaal (geproduceerd), Authentiek, Traceerbaar, Trouwhartig en Ethisch. De waarden benadrukken duurzaamheid, eerlijkheid en verantwoordelijkheid in consumptiebeslissingen.
Wat betekent het voor toerisme?
Ook in de toeristische sector zijn de LATTE-waarden van toenemend belang. Reizigers zoeken steeds vaker naar ervaringen die passen binnen deze criteria: lokaal geproduceerde producten, authentieke en ethische praktijken, en een trouwhartige verbintenis met duurzaamheid. Toeristische bedrijven die deze waarden omarmen, kunnen zich onderscheiden en aantrekkelijker worden voor bewuste consumenten.
Voorbeelden uit de praktijk
- 700.000 Heures-hotel: Een zwerfhotel dat om de 6 maanden verhuist naar een nieuwe locatie, zoals Parijs en Santo Amaro in Brazilië, waar het integreert met de lokale gemeenschap en gasten de kans biedt om deel te nemen aan lokale activiteiten zoals tuinieren en kalligrafielessen.
- Evaneos: Een platform dat reizigers verbindt met lokale reisbureaus wereldwijd, waarbij duurzaam toerisme wordt bevorderd door authentieke reiservaringen aan te bieden die de lokale gemeenschappen ondersteunen en respecteren.
Lage-impact-economie
Wat is het?
De lage-impact-economie streeft naar een duurzamere manier van produceren en consumeren om de schade aan de planeet te verminderen. Met de groeiende wereldbevolking en toenemende consumptie is het noodzakelijk om over te schakelen naar praktijken die minder belastend zijn voor het milieu en de gezondheid van zowel de planeet als haar bewoners.
Wat betekent het voor toerisme?
De evolutie naar een lage-impact-economie heeft ook grote gevolgen voor het toerisme. Verspilling voorkomen, cultureel erfgoed bewaren, biodiversiteit stimuleren, de voordelen van het toerisme eerlijker verdelen: allemaal thema’s waarmee de sector aan de slag moet.
Reizigers zijn steeds meer bezorgd om hun ecologische voetafdruk en zoeken naar manieren om hun impact te verminderen. Dit gaat verder dan alleen ecotoerisme en omvat ook de negatieve gevolgen van transport en consumptie tijdens de reis zelf.
Voorbeelden uit de praktijk
- CityHub: CityHub is een mix tussen een hotel en een hostel. Reizigers slapen er in compacte en energie-efficiënte hubs die gemaakt zijn van gerecycleerd materiaal. Veel ruimtes zijn ontworpen voor gedeeld gebruik.
- Save3 System: Een slimme keycard die het energie-, water- en warmteverbruik van hotelgasten bijhoudt. Gasten worden dankzij het Save3 System beloond als ze onder het gemiddelde verbruik blijven.
- G Adventures: Een touroperator die zich specialiseert in verantwoorde reiservaringen, waarbij ze een 'ripplescore' hebben geïntroduceerd om aan reizigers te tonen hoeveel geld binnen de lokale gemeenschappen blijft. Daardoor wordt economisch lekken verminderd.
Slow culture
Wat is het?
In onze steeds drukker wordende wereld, waarin werk en vrije tijd steeds meer vervagen door constante bereikbaarheid via smartphones, groeit de behoefte aan vertraging. Slow culture omarmt deze trend van bewuste vertraging, waarbij mensen streven naar een meer ontspannen levensstijl. Dat kan bijvoorbeeld tot uiting komen in praktijken zoals thuiswerken, wat het woon-werkverkeer vermindert en meer tijd biedt om rustig te leven en te genieten van het moment.
Wat betekent het voor toerisme?
Slow tourism, een tak van slow culture, wint aan populariteit onder toeristen die op zoek zijn naar een meer bewuste vakantie-ervaring. Die vorm van toerisme kenmerkt zich door langere verblijven, transport met lagere CO2-uitstoot, kwaliteit boven kwantiteit in toeristische ervaringen, en respectvol contact met de lokale gemeenschap.
Voorbeelden uit de praktijk
- Nachttreinen: Na jaren van achteruitgang maken nachttreinen in heel Europa een comeback. Ze bieden reizigers een duurzaam alternatief voor vliegen en een belevingsvolle manier om grote afstanden af te leggen. Het 'Nightjet'-netwerk van de Oostenrijkse Spoorwegen heeft nachtelijke verbindingen tussen grote Europese steden hersteld en uitgebreid.
- Toeristische bestemmingen: Organisaties zoals VisitScotland promoten slow travel met inspiratiepagina's en informatie over reistrends die de nadruk leggen op een langzamer tempo en dieper contact met de omgeving. Ook B-Europe biedt info over deze reistrend.
Detoeristificering
Wat is het?
Sommige populaire toeristische bestemmingen worden overweldigd door grote aantallen bezoekers, vaak voor korte periodes. Iconische steden zoals Barcelona, Venetië en Amsterdam worden daardoor zwaar belast. Dit fenomeen bedreigt de levenskwaliteit van de lokale bevolking. Ook bezoekers ervaren vaak overvolle plekken en lange wachtrijen, wat hun ervaring negatief beïnvloedt. Steeds meer bestemmingen nemen maatregelen om het aantal toeristen te beperken.
Maatregelen kunnen variëren van digitale ontradingscampagnes gericht op specifieke groepen toeristen, zoals Amsterdams campagne gericht op Britse feestgangers, tot het gebruik van apps zoals 'Feel Florence' in Firenze. Die app biedt bezoekers alternatieve routes en ervaringen om drukke gebieden te vermijden en stuurt hen naar minder bezochte, maar potentieel waardevolle delen van de stad.
Voorbeelden uit de praktijk
- Amsterdam: De stad lanceerde een digitale campagne om Britse feestgangers te ontmoedigen, gericht op de risico's van overmatig drugs- en alcoholgebruik.
- Firenze: Ontwikkelde de 'Feel Florence' app die real-time toeristenstromen detecteert en bezoekers adviseert over minder drukke gebieden en ervaringen. De app helpt ook bij het vermijden van wachtrijen door bezoekers naar minder drukke attracties te leiden.
Workshift
Tot voor kort werd de arbeidsmarkt voornamelijk gedreven door de maatschappelijke behoeften, die werden ingevuld door werkende mensen. Nu verschuiven we echter steeds meer naar een creatieve economie, waarbij de focus ligt op het benutten van individuele talenten. Werk en leven zijn niet langer gescheiden, ze vullen elkaar aan. Die evolutie staat bekend als de workshift.
In plaats van te werken om te leven of te leven om te werken, streven we nu naar een harmonieuze integratie van beide aspecten.
Sociale economie
Wat is het?
Sociale economie omvat bedrijven die niet primair gericht zijn op winst, maar zich richten op sociale doelen. Een voorbeeld zijn maatwerkbedrijven.
Wat betekent het voor toerisme?
Steeds meer reizigers hechten belang aan ethische overwegingen bij het kiezen van hun bestemming. Ze streven naar een minimale ecologische voetafdruk en willen een positieve impact hebben op de bestemming en de lokale gemeenschappen. Ook toeristische ondernemingen spelen hierop in door zich te richten op maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Voorbeelden uit de praktijk
- Kind Traveler: Het Kind Traveler platform moedigt reizigers aan om bij te dragen aan lokale goede doelen door middel van donaties bij het boeken van hotels. Hiermee krijgen reizigers exclusieve tarieven en steunen ze doelen zoals milieubescherming en gemeenschapsontwikkeling.
- Women on Wheels: In India zet dit sociale bedrijf vrouwelijke chauffeurs in voor toeristische activiteiten zoals rondleidingen en transport. Dit initiatief zorgt voor werkgelegenheid en economische empowerment voor vrouwen, en draagt bij aan veranderingen in traditionele rollen.
- Fairbnb: Een platform voor vakantieverhuur gericht op duurzaam toerisme en ondersteuning van lokale gemeenschappen. Fairbnb werkt samen met lokale gastheren en -vrouwen om duurzame accommodaties aan te bieden. Een deel van de opbrengst wordt geïnvesteerd in lokale projecten die de leefbaarheid van buurten verbeteren.
Start-up culture
Wat is het?
Start-up culture verwijst naar een innovatieve, dynamische en flexibele werkomgeving. Sommige mensen starten een zaak op zonder enige ervaring in ondernemen maar puur vanuit hun passie. Die ondernemers benaderen het ondernemerschap op een creatieve en vernieuwende manier, wat leidt tot innovatie en uitdagingen voor gevestigde bedrijven en hele industrieën.
Voor jongeren is de 'side hustle' een opkomend fenomeen, waarbij ze naast hun reguliere baan een klein bedrijfje opzetten dat nauwer aansluit bij hun persoonlijke interesses en passies. Het geeft hen creatief voldoening en levert extra inkomen op, zonder grote investeringen in tijd of geld.
Wat betekent het voor toerisme?
Ook binnen het toerisme groeit het aantal start-ups dat zich richt op innovatie en duurzaamheid. Die nieuwe spelers brengen frisse ideeën en oplossingen naar de sector, waardoor traditionele diensten en bedrijfsmodellen worden uitgedaagd.
Voorbeelden uit de praktijk
Luggage Hero: Een platform dat reizigers locaties biedt om hun bagage veilig op te slaan tijdens het verkennen van steden. Met meer dan 1000 opslaglocaties in meer dan 200 steden wereldwijd, maakt Luggage Hero het gemakkelijk voor reizigers om flexibel te zijn en zonder bagage te genieten van hun reizen.
Platformeconomie
Wat is het?
Een platformeconomie is een economisch systeem dat gebruikmaakt van een digitaal platform om vraag en aanbod met elkaar te verbinden. Voorbeelden hiervan zijn Uber en Bol.com. Een belangrijk aspect van de platformeconomie is de "gig economy", waarbij online platforms klussen of projecten aanbieden waar freelancers zich voor kunnen aanmelden. Deze freelancers hebben verschillende motivaties, zoals terugkeren naar werk na werkloosheid, een betere werk-privébalans zoeken, of hun hobby tot beroep maken.
Wat betekent het voor toerisme?
In de toeristische sector worden werknemers al erg flexibel ingezet, wat nodig is voor persoonlijke service. Cafés, restaurants en hotels maken vaak gebruik van interimpersoneel, deeltijdse werknemers of flexi-jobs. Deze flexibiliteit zal naar verwachting uitbreiden naar andere toeristische sectoren. Gig-platforms kunnen daarbij een rol spelen.
De opkomst van de platformeconomie heeft ook op andere manieren grote gevolgen gehad voor het toerisme. Platforms zoals Airbnb en Uber worden veel gebruikt door reizigers, wat traditionele aanbieders zoals hotels, B&B's en taxichauffeurs heeft uitgedaagd. Dit heeft ook invloed gehad op de leefbaarheid in sommige toeristische steden. Verhuurders merken bijvoorbeeld dat ze meer geld kunnen verdienen als ze hun panden via Airbnb aanbieden. Dat zorgt voor krapte op de reguliere woonmarkt en hogere prijzen, waardoor het voor lokale mensen niet meer betaalbaar is om in het stadscentrum te wonen.
Voorbeelden uit de praktijk
- Flytographer: Verbindt reizigers met professionele fotografen wereldwijd, zodat ze tijdens hun reizen professionele fotoshoots kunnen boeken. Reizigers kiezen hun bestemming, duur van de shoot en speciale verzoeken, waarna Flytographer hen matcht met een lokale fotograaf.
- Withlocals: Verbindt reizigers met lokale gidsen in verschillende steden wereldwijd, zodat ze gepersonaliseerde en authentieke ervaringen kunnen beleven. Reizigers kunnen via de website of app van Withlocals diverse tours boeken, geleid door lokale experts.
- Behomm: Biedt een uniek huisruilplatform specifiek voor designliefhebbers en professionals in de creatieve sector. Het platform legt de nadruk op design en culturele uitwisseling tussen gelijkgestemde individuen.