Historische brieven bieden unieke inkijk in geschiedenis Kasteel van Leut

Het archiefonderzoek, gevoerd door Marco Mariotti en Kenneth Booten, leverde een lijvig rapport van 70 pagina’s op met heel wat beelden en anekdotes uit de tijd dat de familie Vilain XIIII het kasteel van Leut in Maasmechelen bewoonde. Vooral de vondst van een 150-tal historische brieven zorgen voor een unieke inkijk in het leven op en rond het kasteeldomein. De brieven zijn teruggevonden in het archief van het kasteel van Wissekerke, een waterburcht in het Oost-Vlaamse Bazel waarin het Museum Vilain XIIII onderdak heeft gekregen. 

De brieven geven ons de gelegenheid om mee te gluren achter het gordijn van het leven in het kasteel tussen 1822 en 1892, de periode waarin voormalig burgemeester van Leut, Charles Vilain XIIII, zijn vrouw Pauline de Billehé en hun 7 dochters woonden in het kasteel. De meeste brieven zijn van de hand van vader Charles Vilain XIIII, maar er werden ook enkele brieven teruggevonden van zijn dochters, gericht aan familieleden. 
 

De brieven vormen de ziel van de plek en geven ook extra betekenis en beleving aan een aantal roerende erfgoedelementen die door de tand des tijds zijn vervaagd of vergaan, zoals bijvoorbeeld de piano van Zoé. Zo schrijft Charles hierover: “Zoé is een slaaf van haar piano; ook al zijn haar pianoleraars duur, op zijn minst steelt het arme ding mijn geld niet. Garcia is door haar stem en haar muzikale intelligentie betoverd, maar wat een meester ook! Wat een lessen! Van Ravini ben ik niet zo tevreden”, aldus Charles, die destijds tot in Parijs op zoek ging naar het perfecte klavier voor zijn dochter. 

Ook de berceau of beukenhaag van 150 meter lang, die in 1830 in de tuin werd aangeplant maar vandaag helemaal is dichtgegroeid, komt aan bod in één van de brieven van dochter Zoé: “Volgende zondag geeft papa een groot feestmaal voor alle boeren in Leut vanwege zijn aanstelling als burgemeester. Dat zal leuk worden; alle tafels zullen in de overdekte loofgang geplaatst worden en dat zal, geloof ik, mooi zijn om te zien, en alleszins heel geanimeerd.” 

De brieven geven ook het menselijke verhaal achter het kasteelleven weer, met de dagelijkse besognes, zoals de waterproblematiek door de Maas of verbouwingen die te lang aanslepen. Zo heeft Charles het in 1830 in een brief aan zijn broer Alfred over de werken, die beginnen doorwegen: “De schilders dienen enkel nog de laatste laag aan te brengen en het marmeren is voor volgend jaar. Daarna komen nog de behangers en dan een grote oef!! Dan zal ik met dit gebouw voor de rest van mijn leven klaar zijn.” 

Tegelijk brengen de brieven ook een hoop tristesse naar boven, zoals de vroege dood van enkele dochters en de dood van Charles en zijn vrouw. Uit het archiefonderzoek kwam naar boven dat tijdens de uitvaart van Charles de dreef richting de kerk werd verlicht met 2 rijen brandende kaarsen, gedragen door jongens uit het dorp. De kerk werd tijdelijk omgebouwd tot rouwkapel met zwarte doeken, en binnen werden duizenden kaarsen aangestoken, wat een zee van licht creëerde. 
 

Vanaf volgend voorjaar kan iedereen ook zelf op zoek gaan naar de geheimen die het kasteel en domein met zich meedragen. Samen met de VRT en het productiehuis De Chinezen lanceert Toerisme Vlaanderen 5 ‘podwalks’ op 5 erfgoedlocaties van Toerisme Vlaanderen, waaronder het Kasteel van Leut.

Arnout Hauben neemt je mee op sleeptouw en wekt de geschiedenis tot leven waar je bijstaat. De ‘podwalk’ in Leut zal een route volgen in de voetsporen van de familie Vilain XIIII, langsheen het kasteel, de vroegere berceau, het Landschapspark, de Maas, de Lourdesgrot, het klooster, de kerk en het kerkhof. 
 

Voor de nieuwe toekomst van het kasteel van Leut is het nog even wachten tot volgend voorjaar. Dan maakt Toerisme Vlaanderen het masterplan voor het kasteel en het kasteeldomein bekend.