Jouw contactpersoon
Lees meteen de volledige studie
Voor het eerst hebben we de kenmerken en impact van zee- en riviercruisetoerisme onderzocht in Antwerpen, Brugge, Gent, Oostende en Brussel. Cruisetoerisme is een sterk groeiend segment binnen toerisme in Vlaanderen.
In 2019 bezochten zo'n 520 000 passagiers Vlaanderen en Brussel, waarvan ruim driekwart met een zeecruiseschip. De haven van Zeebrugge nam zo’n 70% van alle cruisepassagiers voor haar rekening. Het aandeel cruisepassagiers op het totaal aantal bezoekers in Vlaanderen blijft vrij klein, al zijn er wel piekmomenten in de aankomsten. Zo blijkt een aanzienlijk deel van de riviercruiseschepen aan te meren in april. Bij de zeecruiseschepen zijn mei en september populaire maanden.
Toerisme Vlaanderen houdt niet enkel rekening met de bezoekers maar ook met de bewoners en de draagkracht en verdraagkracht van de plek zelf. Daarom vonden we het belangrijk om in deze studie naast de economische impact ook de ecologische en sociale impact onder de loep te nemen.
Peter De Wilde
CEO ad interim Toerisme Vlaanderen
De economische impact
Rederijen, bemanningsleden en cruisepassagiers gaven samen in 2019 naar schatting 25 612 000 euro uit. Het grootste deel van die uitgaven komt van de bezoekers zelf, waarbij chocolade, bier en souvenirs behoren tot de meest geliefde aankopen. Tijdens een uitstap in Vlaanderen geeft een zeecruisepassagier gemiddeld 41 euro uit. Bij een riviercruisepassagier is dat 38 euro. Daarmee blijven deze uitgaven onder de gemiddelde besteding van een gewone dag- of verblijfstoerist.
Wel zijn er opmerkelijke verschillen te vinden tussen de passagiers van de verschillende rederijen. Passagiers uit het luxe- en middenklassesegment geven 26 tot 35 euro meer uit dan die uit de budgetklasse. Cruisepassagiers blijven gemiddeld net geen 5 uur aan wal.
Zeecruisepassagiers uit de budgetklasse gebruiken deze tijd het liefst om te shoppen en een terrasje mee te pikken. Bezoekers uit het luxe- en middenklassesegment verkiezen in de eerste plaats een bezoek aan een museum of monument alvorens te gaan winkelen.
Bewoners kritisch tegenover cruisetoerisme
Bewoners uit Antwerpen, Gent en Brugge zijn vaak kritisch tegenover cruisetoerisme, zo blijkt uit onze bevraging van 2021. Gemiddeld de helft van alle bevraagde respondenten gaf aan minder cruisetoeristen te willen in hun stad. Ook drukte en ecologische impact spelen volgens de bewoners een belangrijke rol. Meer dan de helft vindt dat cruiseschepen een negatieve impact hebben op hun omgeving.
Zee- en riviercruiseschepen stootten in 2019 naar schatting 10 839 ton CO2 uit tijdens het manoeuvreren en liggen aan de kade. Een zeecruiseschip genereerde gemiddeld 50 ton CO2. Bij een riviercruiseschip was dat 1,1 ton CO2. Uit het rapport blijkt ook dat factoren zoals bouwjaar en grootte van het schip en de hoeveelheid hotelfaciliteiten aan boord een grote invloed hebben op de uitstoot van broeikasgassen.
Dit rapport schuift concrete aanbevelingen naar voor zoals de spreiding van cruisetoeristen en de inperking tot bepaalde marktsegmenten en schepen. Het cruisetoerisme zorgt niet voor de grootste inkomsten, wel voor veel vervuiling afhankelijk van welke schepen. Bovendien lijkt het evenwicht met het draagvlak bij de inwoners niet altijd aanwezig. Daarom grijp ik deze studie aan om de toekomst van het cruisetoerisme te herschrijven. Het debat moet gevoerd worden over het maximaliseren van de positieve impact, zowel voor de inwoners als voor ons leefmilieu. Samen met de betrokken steden en de bevoegde commissie in het parlement gaan we het gesprek daarover aan
Zuhal Demir
Vlaams minister van Toerisme
Methodologie
Dit onderzoek analyseerde de eigenschappen en impact van alle meerdaagse, internationale zee- en riviercruises die tussen 2005 en 2022 minstens één van volgende havens bezochten: Antwerpen, Zeebrugge (met bestemming Brugge), Gent, Oostende en Brussel. Naast cijfers over langere termijn werden de zee- en riviercruises van 2019 telkens meer in de diepte onderzocht. 2019 dient in deze studie eveneens deels als referentiejaar voor de economische en ecologische impact van cruisetoerisme. Resultaten werden bekomen op basis van deskresearch, bevragingen van bewoners in 2021 en cruisepassagiers in 2022 en data aangeleverd door havenautoriteiten, ondernemers en de Vlaamse Milieumaatschappij. De volledige methode van dit onderzoek is terug te vinden in het rapport.