Het YOUNG OFFICE in het Bonnefanten museum richt zich op jongeren

Afbeelding van een groepje jongeren.

Jouw contactpersoon

YOUNG OFFICE ontstond toen Stijn Huijts, artistiek directeur van het museum, in 2015 besloot om voluit op jongeren te gaan inzetten. Hij liet zich daarbij inspireren door zijn positieve ervaringen met de jongerenafdeling van SCHUNK* in Heerlen, het centrum voor hedendaagse kunst, muziek, dans en literatuur waarvan hij oprichter en directeur was.

De educatieve afdeling van het Bonnefanten was het idee genegen, vanuit de visie dat ze als museum zoveel mogelijk doelgroepen wilden bereiken. Voor families werd er al veel gedaan, zoals er ook naar het onderwijs al een uitgebreid aanbod was. Maar die jongeren? Die stonden in de kou.

Mond-tot-mondreclame

Hoa Lambrechts, coördinator van YOUNG OFFICE:

Zelf ben ik nauw betrokken bij de jongerenwerking vanaf september 2019, toen ik hier startte als stagiaire. Intussen ben ik afgestudeerd in sociaal werk met specialisatie kunst- en cultuurbemiddeling. Tijdens mijn studies had ik ook al ervaring opgedaan bij het S.M.A.K. en ik had zin om een kijkje over de grens te nemen. Wat me bij Bonnefanten meteen opviel was dat er sterk wordt ingezet op publieksbemiddeling. Na mijn stage, die een volledig academiejaar duurde, kwam de job van coördinator YOUNG OFFICE toevallig vrij en kon ik ze overnemen. Als assistent-coördinator had ik de juiste ervaring.

De jongeren van YOUNG OFFICE worden geselecteerd door een open call op Instagram en sociale media van het Bonnefanten. Ook via de culturele en maatschappelijke partners van het museum en via scholen wordt de oproep verspreid.

Vooral op Instagram merken we dat er veel reactie komt. Wat ook goed werkt is de word of mouth van voormalige YOUNG OFFICE leden. We merken dat de achterban van jongeren die al in onze werking hebben gezeten, makkelijk ook bij ons terecht komt. Een van de jongeren vertelde ons dat ze het gevoel had dat ze YOUNG OFFICE de hele tijd onbewust aan het promoten was, gewoon vanuit puur enthousiasme. Daar kan natuurlijk geen enkele promotiecampagne tegenop.

Pinkpop-up

Het engagement van de YO’ers duurt een academiejaar lang, van september tot juni. In principe bestaat de werking uit een tiental jongeren tussen 16 en 22 jaar. 

Hoa Lambrechts, coördinator van YOUNG OFFICE:

In 2020 waren het er uitzonderlijk 15, omdat een deel van de vorige groep bleef. Door corona hadden ze namelijk maar een half jaar kunnen meewerken.

Elk werkjaar van YOUNG OFFICE omvat 3 belangrijke momenten: museumnacht, Pinkpop en een Young Office Takes Over.

Met het Bonnefanten Pinkpop-up museum voorziet YOUNG OFFICE elk jaar een eigen randprogrammering op het festival. YOUNG OFFICE Takes Over is dan weer volledig hun eigen event, waarbij ze het museumgebouw overnemen. Wat opvalt is dat de jongeren daar graag het interdisciplinaire opzoeken. Ze vertrekken vanuit beeldende kunst maar trekken het open naar muziek, dans en performance. Dat vloeiende is voor hen belangrijk, ze denken niet in hokjes. Verder vinden ze het ook van belang om jonge kunstenaars een platform te bieden.

Uitslapen en lunchen

Het bedenken en organiseren van al deze dingen vraagt natuurlijk wel een inzet. Elke donderdag tussen 16u en 18u komen de jongeren samen, plus een zaterdag per maand van 12u tot 17u. Weekenduren die zorgvuldig zijn afgestemd op de leefwereld van jongeren: laat genoeg zodat ze wel kunnen uitslapen, vroeg genoeg om toch nog samen te kunnen lunchen.

Hoa Lambrechts, coördinator van YOUNG OFFICE:

Ook buiten onze vaste meetings werken de jongeren mee aan interventies en events in het museum, dus al bij al steken ze er best veel tijd in.

Reden te meer om de jongeren ook eerlijk te belonen.

Vroeger kregen ze een vrijwilligersvergoeding, maar sinds vorig jaar worden ze 8u per week betaald. Op deze manier bereiken we ook jongeren die niets met kunst hebben. Alleen zo kan je concurreren met het bijbaantje in de supermarkt. Veel jongeren weten niet eens dat het een betaald engagement is op het moment dat ze zich kandidaat stellen. Het is nooit hun eerste motivatie. Maar ze doen ook echt veel werk voor ons, steken er veel energie in, dus vinden we het niet meer dan fair om daar ook iets tegenover te stellen.

Zotte dingen doen

En dan de vraag van een miljoen: komen er meer jongeren naar het museum dankzij YOUNG OFFICE?

Hoa Lambrechts, coördinator van YOUNG OFFICE:

Dat effect is lastig te meten. We kunnen moeilijk aan elke jongere aan de kassa vragen of het door YOUNG OFFICE komt dat hij of zij een museumbezoek brengt. Systematische data ontbreken. Maar wat we zeker merken is dat het aandeel jongeren op events in het museum en bij gewone bezoeken jaarlijks de hoogte ingaat. YOUNG OFFICE Takes Over, een event dat we in maart deden, trok 450 jonge bezoekers. Dat is beduidend meer dan de jaren voordien. Dus in die zin zien we zeker een positieve evolutie. We zijn intussen ook een impactonderzoek gestart met de universiteit van Maastricht.

Uit de reacties van jongeren blijkt hoe waardevol zij hun deelname aan YOUNG OFFICE vinden.

Voor velen onder hen is dit een leerervaring. Vaak is het voor hen toch moeilijk in te schatten wat een museum nu precies doet. Door er deel vanuit te maken, krijgen ze een veel nauwkeuriger beeld. Verder noemen ze ook het vergroten van hun netwerk als een positief effect, ze leren allerlei belangrijke vaardigheden zoals samenwerken, voor een groep kunnen staan, teksten schrijven en ze vinden het ook heel fijn dat ze de kans krijgen om met hun peers zotte dingen te kunnen doen in een museum, zoals een event organiseren. Het is niet enkel een leerervaring, maar speelt ook een grote rol in hun persoonlijke ontwikkeling . Doorheen het jaar zie je de YO’ers echt groeien als persoon.

Zit hun tijd in YOUNG OFFICE erop, dan maken de jongeren plaats voor een nieuwe groep. 

We hebben gekozen voor een engagement van een jaar, omdat je op die manier telkens nieuwe jongeren de kans kan geven om ervaring op te doen. Bovendien ziet de wereld van jongeren er nu al helemaal anders uit dan 5 jaar geleden. Die evolutie gaat ontzettend snel. Ik ben pas 23, dus ik sta in leeftijd nog dicht bij hen, en zelfs ik merk al een verschil met hoe ik bijvoorbeeld was op mijn zeventiende. De jongeren van nu zijn al op jonge leeftijd sterk bezig met maatschappelijke thema’s. Doordat er elk jaar nieuwe instroom is, houden we de vinger aan de pols. Het is een wederzijds proces; wij leren van hen en zij van ons.

Goede collega’s

Hoa Lambrechts, coördinator van YOUNG OFFICE:

Als coördinator zorg ik ervoor dat alles in goede banen wordt geleid en vorm ik een soort brug tussen de jongeren en de rest van het museum. Maar inhoudelijk komt alles van hen. Zij bepalen de inhoud en de manier waarop daarover wordt gecommuniceerd. Voor ons is het belangrijk dat ze een zelfstandige entiteit kunnen zijn binnen het museum. De relatie met de jongeren is collegiaal. Je merkt dat er af en toe museumpersoneel is dat nog niet volledig mee is met het verhaal. Dat is ook afhankelijk van hoeveel ze echt samenwerken met de YO’ers. Maar ik merk dat ze de jongeren toch meer en meer kennen en hun bijdrage waarderen. Zijn ze bezig met een event, dan mogen de jongeren in onze kantoren werken. Ook studeren in het museum kan. Zo ontstaan er leuke babbels en leert iedereen elkaar beter kennen. Dat is mooi om te zien.

Klimaat en racisme

De wereld is er niet eenvoudiger op geworden, we leven in een complexe tijd. 

Hoa Lambrechts, coördinator van YOUNG OFFICE:

Jongeren zijn daar ook mee bezig, dat merken we jaar na jaar sterker. Ze denken na over grote problemen zoals het klimaat en racisme en vragen zich af: wat kan ik daarin bijdragen? Jongeren zijn een groep die het moeilijk heeft om gehoord te worden. Daarom vinden wij het heel belangrijk om hen een stem te geven. En hen serieus te nemen.

Om dat te doen, is motivatie nodig. En budget.

Er moet een duidelijke wil zijn, gedragen door het hele museum. Maar middelen zijn natuurlijk ook belangrijk: zonder de financiële steun van verschillende fondsen, namelijk Fonds21, VSB Fonds en het Elisabeth Strouven Fonds zou YOUNG OFFICE niet mogelijk zijn. Zo’n fondsen spelen een heel grote rol in wat er mogelijk is met je jongerenafdeling.