Sinds begin vorig jaar hebben we de getijdenmolen en de Graventoren in Rupelmonde in erfpacht voor respectievelijk 27 en 40 jaar. Die termijnen kunnen later nog verlengd worden. Bedoeling is om op beide sites het verhaal van Mercator en van de Scheldevallei beter bekend te maken in binnen- en buitenland.
Vorig jaar sloegen we de handen in elkaar met bewoners, ondernemers, molenaars, verenigingen en de gemeente Kruibeke om alle kennis en ideeën rond de Graventoren en getijdenmolen samen te brengen. Een jaar lang actief luisteren, onderzoeken, voorstellen delen en ontwerpen leverde een aantal mogelijke toekomstscenario’s op. De deelnemers spraken een duidelijke voorkeur uit voor een herstelde en maalvaardige getijdenmolen en zagen vooral een tentoonstellingsfunctie voor de Graventoren.
In de getijdenmolen komt een ‘molengerichte’ beleving (met informatie over de geschiedenis en waarde van de molen toen en nu), maar ook ruimte voor kleinschalige evenementen. In de molenaarswoning komen unieke logies voor een verblijf vol bijzondere ervaringen. Op de site van de molen komt ook horeca, die complementair zal zijn aan het huidige aanbod.
De Graventoren komt in een 2e fase aan bod, omdat die site wat meer tijd en onderzoek vergt. De ambitie is daar om de toren zo toegankelijk mogelijk te maken voor iedereen en ruimte te hebben voor het ‘verhaal van de plek’, Mercator en lokale partners.
Met deze toekomstverkenning drukken we onze trots en bewondering uit voor de figuur van Mercator en bij uitbreiding van het Vlaams Vernuft, waarvan hij toch een belangrijke exponent is. Wat we hier eigenlijk willen laten zien aan bezoekers uit binnen- en buitenland is hoe kennis de grondstof van het leven is en de wereld kan veranderen.
De toekomstige invulling van beide sites zal dus niet alleen in het teken staan van geboren en getogen Rupelmondenaar Mercator (1512 - 1594), die maanden opgesloten zat in het toenmalige Gravenkasteel voor ketterij, maar ook en vooral in het teken van de rijke geschiedenis van de plek. Denken we bijvoorbeeld aan de gebeurtenissen in de 16e eeuw, die zowel turbulente momenten als tijden van welvaart en werkgelegenheid kende dankzij de getijdenmolen en het Gravenkasteel. Thema’s zoals openheid, vrijheid van mening, verbinding en gastvrijheid zullen dan ook een belangrijke rol spelen in het toekomstplaatje.
Met de herbestemmingen van de Graventoren en de getijdenmolen blazen we 2 prachtige erfgoedparels nieuw leven in. Zo creëren we hier een echt toeristisch centrum waarin de bezoekers helemaal ondergedompeld worden in het rijke verleden van Rupelmonde. Op die manier zal de indrukwekkende geschiedenis voor altijd gekoesterd blijven en hebben we er weer een toeristische troef bij waar de Vlamingen jarenlang van zullen genieten.
De herbestemmingswerken starten ten vroegste in 2026. Tijdens de werken gaan de getijdenmolen en de Graventoren niet dicht. Beide sites blijven verder beschikbaar voor de lokale gemeenschap en bezoekers.
De toekomstonthulling werd alvast feestelijk ingezet met ‘Mercator’s Avonduren’, een winterse projectieshow. Tijdens een wandeling van 15 min kunnen de bezoekers een week lang de gebouwen in een ander licht ervaren met allerlei projectiespektakels, randanimatie en artistieke interventies.