Jouw contactpersoon
De echte omvang van de gezondheidscrisis werd in België pas duidelijk na de krokusvakantie van 2020. Vanuit de skigebieden kwamen toen steeds meer landgenoten naar huis met symptomen van COVID-19. Meteen was de verspreiding in België ingezet en ging het land in een eerste lockdown.
Aankomsten en overnachtingen meer dan gehalveerd
De ernst van de coronacrisis weerspiegelde zich onmiddellijk in de aankomst- en overnachtingscijfers in het Vlaams Gewest. In 2019 ontvingen we nog 10,4 miljoen toeristen uit binnen- en buitenland. In het eerste coronajaar 2020 daalde dat cijfer naar 4,4 miljoen. In 2021 ontving het Vlaams Gewest opnieuw 6,8 miljoen bezoekers, een pak meer dan in 2020, maar nog steeds een derde minder dan pre-corona.
Zowel in 2020 als in 2021 bleven de buitenlandse aankomsten ver onder het niveau van 2019. De binnenlandse aankomsten waren dan weer een meer dan welgekomen opsteker voor de sector, maar zeker geen goedmaker voor het wegblijven van onze buitenlandse gasten.
Wellicht duurt het nog tot 2024 of 2025 vooraleer de aankomsten opnieuw op het niveau van 2019 zitten.
Ook sociale vakantiegangers zwaar getroffen
Ook het sociaal toerisme bleef niet gespaard. Mensen die in normale tijden al een (financiële of andere) drempel ondervinden om op daguitstap of langere vakantie te gaan kregen ook tijdens de coronacrisis een flinke klap. In 2020 daalde het aantal sociale daguitstappers met 62%. Bij de meerdaagse vakanties waren er 43% minder reizigers.
6 op de 10 logies in de rode cijfers
De logies bleven in 2020 iets meer dan een derde van het jaar dicht door de coronacrisis. 63% van de toeristische verblijven leed verlies. Gelukkig brachten de Vlaamse steunmaatregelen enig soelaas. 49% van de logiesuitbaters geeft aan dat ze zonder die steun de crisis niet doorgekomen zouden zijn. Vandaag geeft nog altijd meer dan 20% van de toeristische verblijven met medewerkers in dienst aan onvoldoende personeel te hebben om het logies vlot draaiende te houden.
Musea en attracties op slot
In 2020 daalde het totaal aantal bezoekers van de Vlaamse musea, belevingscentra en attracties met 62% ten opzichte van 2019. In 2021 kregen ze gelukkig 37% meer bezoekers over de vloer dan in 2020, maar dat waren er nog altijd 47% minder dan in 2019.
De indoorattracties ontvingen in 2020 gemiddeld 2 570 bezoekers per maand, tegenover bijna 7 000 bezoekers in 2019. Ook in 2021 lag het gemiddeld aantal bezoekers nog 20% lager dan in het pre-coronajaar 2019. Attracties die enkel buitenactiviteiten aanbieden kregen in 2020 gemiddeld 5 562 bezoekers over de vloer, de helft van in 2019. In 2021 deden de buitenattracties het al veel beter, maar het aantal bezoekers lag ook dan nog altijd 24% lager dan in 2019.
Wandelen en fietsen nieuwe trend
Dé buitenactiviteiten bij uitstek in 2020 en 2021 waren wandelen en fietsen. Online fiets- en wandelrouteplanners en app noteerden een enorme toename van gebruikers. De blijvende groei van wandelen in 2021 is opmerkelijk rekening houdend met de gedeeltelijke heropening van de attractie- en vrijetijdssector. Dit kan wijzen op een nieuwe trend in de vrijetijdsbeleving en toerisme.
Ook meeting- en congresgangers bleven weg
De meeting- en congressector werd uitermate hard getroffen door de pandemie. Gezien de aard van deze vorm van toerisme (vaak in groep én internationaal georiënteerd) was het risico voor de organisatoren te groot om bijeenkomsten te laten doorgaan. Vanaf maart 2020 kwamen internationale associatiecongressen dan ook tot een stilstand. Ook de corporate organisatoren opteerden voor hybride en virtuele oplossingen voor hun bijeenkomsten. Volgens Oxford Economics zal het aantal congressen in Europa pas in 2024 terug op het niveau van 2019 zijn.
Corona veranderde ons reisgedrag
Tijdens corona boekten de reizigers ultra last minute, tot gemiddeld 2 weken voor de afreis. Voor corona was dat nog gemiddeld een maand. Vanaf dit jaar liggen de boekingstermijnen opnieuw in lijn met 2019.
De pandemie zorgde ervoor dat de primaire vakantie van de Belgen meer in eigen land plaatsvond, een fenomeen dat in heel Europa zichtbaar was. Vanaf dit jaar zien we dat de reislustige Belgen opnieuw meer de grens overtrekken.
Sinds de pandemie heeft de toerist in zowel de logies als de attracties meer aandacht voor netheid en sfeer. Ziek worden op reis is een bezorgdheid die tot op vandaag aanwezig is. Een bewustzijn over dit risico lijkt dus een blijver. Ook opvallend is de verhoogde aandacht voor boekings- en annuleringsvoorwaarden.
Tijdens corona won de wagen aan populariteit als transportmiddel, maar sinds de zomer van 2021 is het vliegtuig opnieuw het populairst.
Deze gegevens allemaal zwart op wit opgelijst zien in het coronarapport van Toerisme Vlaanderen drukt ons nog eens zwaar met de neus op de feiten: de coronajaren waren een regelrechte ramp voor onze toeristische sector. Ik heb vanop de eerste rij gezien hoe zwaar onze toeristische ondernemers het gehad hebben tijdens corona. Maar ik ben vooral enorm fier dat ze ondanks alles nooit bij de pakken zijn blijven zitten, en nu opnieuw volop bezoekers uit binnen- en buitenland ontvangen en laten genieten van alle troeven die Vlaanderen zo uniek maken als toeristische bestemming.
Peter De Wilde
CEO Toerisme Vlaanderen
